Leer is overal: in schoenen, jassen, meubels, auto-interieurs en designertassen. Maar achter dit duurzame, veelzijdige materiaal gaat een rijke geschiedenis en complex productieproces schuil.
Hier zijn 10 weetjes over leer die je laten zien waarom het al duizenden jaren zo geliefd is.
1. Leer is een van de oudste materialen die de mens gebruikt
Archeologen hebben leren schoenen en kledingstukken gevonden die duizenden jaren oud zijn. In Ötzi’s uitrusting (de beroemde ijsmummie uit 3300 v.Chr.) zaten al leren onderdelen. Vroeger werd leer niet alleen gebruikt voor kleding, maar ook voor schilden, tenten en zelfs boeken.
2. Het wordt gemaakt van dierenhuid – meestal rund
Leer ontstaat door het bewerken van dierenhuiden, waarbij het bederfelijke materiaal wordt omgezet in iets sterks en duurzaam. Meestal komt het van runderen, maar ook geiten, schapen, varkens en zelfs exotische dieren (zoals krokodillen) worden gebruikt. Vaak is leer een bijproduct van de vleesindustrie.
3. Het looien bepaalt de kwaliteit
Leerlooien is het proces waarbij de huid wordt geconserveerd en soepel gemaakt. Er zijn twee hoofdmethoden: plantaardig looien (met natuurlijke tannines uit boomschors) en chroomlooien (met chemische zouten). Plantaardig gelooid leer is milieuvriendelijker, maar kost meer tijd.
4. Niet al het leer is hetzelfde
Er zijn veel soorten leer, zoals volnerfleer (de hoogste kwaliteit, met intacte toplaag), splitleer (de onderste laag van de huid), nubuck (opgeruwd volnerf) en suède (opgeruwd splitleer). Elk type heeft zijn eigen uitstraling, textuur en gevoeligheid.
5. Leer ademt en vormt zich naar je lichaam
Een van de redenen dat leer zo geliefd is, is dat het ademend is. Het laat lucht en vocht door, waardoor het comfortabel blijft, ook bij langdurig gebruik. Bovendien vormt het zich na verloop van tijd naar de drager – wat bijvoorbeeld leren schoenen zo comfortabel maakt.
6. Leer is slijtvast – maar niet onverwoestbaar
Goed leer kan tientallen jaren meegaan, mits het goed onderhouden wordt. Het is bestand tegen rekken, scheuren en weersinvloeden, maar kan uitdrogen, barsten of verkleuren als het verkeerd behandeld wordt. Vooral gevoelige soorten zoals suède vereisen specifieke zorg. Weten hoe je dat het beste aanpakt? Bekijk dan deze handige gids over suède schoenen schoonmaken.
7. Kunstleer is geen leer
Kunstleer (ook wel PU-leer of vegan leer genoemd) is gemaakt van plastic, met een laagje dat leer imiteert. Het is goedkoper en diervrij, maar vaak minder ademend en duurzaam. Er zijn inmiddels ook duurzamere alternatieven, zoals paddenstoelleer of ananasleer, in opkomst.
8. In sommige culturen heeft leer een spirituele waarde
In veel inheemse culturen werd (en wordt) leer gezien als iets heiligs. De huid van een dier werd met respect verwerkt, vaak met rituelen. Leer stond symbool voor verbondenheid met de natuur, bescherming en overleving. Dat gevoel van authenticiteit leeft in sommige ambachten nog steeds voort.
9. Leren producten worden vaak mooier met de jaren
In tegenstelling tot veel andere materialen krijgt goed leer met de tijd een unieke uitstraling: een zogenoemde patina. Dit is een glanzende, karaktervolle laag die ontstaat door gebruik, licht en verzorging. Vooral plantaardig gelooid leer staat bekend om deze veroudering.
10. De leerindustrie staat onder druk vanwege milieu en dierenwelzijn
De productie van leer is belastend: het vereist veel water, energie en chemische stoffen. Bovendien groeit de kritiek op dierenleed. Hierdoor is er steeds meer aandacht voor duurzaam leer, alternatieve looimethoden en innovatieve materialen die het uiterlijk van leer benaderen, maar milieuvriendelijker zijn.