In dit artikel lees je 14 fascinerende en onthullende weetjes over de ramp in Tsjernobyl, een van de meest beruchte nucleaire rampen in de geschiedenis. De ramp vond plaats in 1986 in Oekraïne, toen een kernreactor ontplofte en grote hoeveelheden radioactieve stoffen in de atmosfeer vrijliet.
1. De ramp vond plaats op 26 april 1986
De ramp in Tsjernobyl vond plaats op de vroege ochtend van 26 april 1986, toen reactor nummer vier van de Tsjernobyl kerncentrale in de voormalige Sovjet-Unie ontplofte. De explosie stuurde enorme hoeveelheden radioactief materiaal de lucht in, wat de grootste nucleaire ramp in de geschiedenis werd.
2. De ramp gebeurde tijdens een veiligheidsproef
Ironisch genoeg vond de explosie plaats tijdens een veiligheidsproef. De ingenieurs van de centrale voerden een test uit om te zien hoe de reactor zou reageren op een stroomuitval. Door een reeks fouten, waaronder slechte communicatie en onjuist gebruik van de reactor, liep de test uit de hand en leidde tot de catastrofale ontploffing.
3. Er werd pas na 36 uur geëvacueerd
Hoewel de explosie om 1:23 uur ’s ochtends plaatsvond, werd de nabijgelegen stad Pripjat, waar veel werknemers van de centrale woonden, pas na 36 uur geëvacueerd. In die tijd werden de inwoners blootgesteld aan gevaarlijk hoge niveaus van straling zonder waarschuwing of bescherming.
4. Radioactieve wolken bereikten Europa
De radioactieve stoffen die door de explosie vrijkwamen, verspreidden zich door de atmosfeer en bereikten grote delen van Europa. Landen zoals Zweden, Noorwegen, Duitsland, en zelfs Groot-Brittannië merkten verhoogde niveaus van straling. In sommige delen van Europa werden maatregelen genomen om voedsel te controleren op radioactieve besmetting.
5. De stad Pripjat is een spookstad geworden
De stad Pripjat, die op slechts enkele kilometers van de kerncentrale lag, werd snel verlaten nadat de evacuatie werd bevolen. Ooit een bruisende stad met bijna 50.000 inwoners, is het nu een spookstad, met verlaten gebouwen die langzaam vergaan in de loop van de tijd. De stad blijft een populaire bestemming voor toeristen die gefascineerd zijn door urbex en de geschiedenis van de ramp.
6. Het gebied rondom de centrale is de “Exclusion Zone”
Na de ramp werd een gebied van 30 kilometer rondom de kerncentrale uitgeroepen tot de “Exclusion Zone”, waarbinnen alle menselijke bewoning verboden was. De Exclusion Zone blijft een van de meest vervuilde gebieden ter wereld, hoewel sommige gebieden inmiddels toegankelijk zijn voor korte bezoeken door toeristen.
7. Liquidators hielpen de ramp te beheersen
Na de explosie werden ongeveer 600.000 mensen, bekend als liquidators, ingezet om de ramp te helpen beheersen. Ze werkten aan het blussen van de brand, het opruimen van het puin en het bouwen van de eerste sarcofaag over de reactor om verdere straling te beperken. Velen van hen kregen ernstige gezondheidsproblemen door de blootstelling aan hoge niveaus van straling.
8. Straling doodde duizenden, maar de cijfers zijn onduidelijk
Het exacte aantal slachtoffers van de Tsjernobyl-ramp is moeilijk te bepalen. Direct na de explosie stierven 31 mensen, voornamelijk brandweerlieden en ingenieurs. Maar de langetermijneffecten van stralingsziekten hebben geleid tot geschatte sterfgevallen die variëren van duizenden tot tienduizenden, afhankelijk van de bron.
9. De ramp had grote gevolgen voor de Sovjet-Unie
De ramp in Tsjernobyl had niet alleen ecologische en gezondheidsgevolgen, maar had ook een grote politieke impact. Het gebrek aan transparantie van de Sovjet-regering en de trage reactie op de ramp zorgden voor wantrouwen en onrust onder de bevolking. Velen beschouwen de ramp als een van de factoren die bijdroegen aan de uiteindelijke val van de Sovjet-Unie in 1991.
10. Een nieuwe sarcofaag werd gebouwd in 2016
In 2016 werd een nieuwe sarcofaag, bekend als de New Safe Confinement, voltooid om de oorspronkelijke, verouderde sarcofaag te vervangen. Dit enorme bouwwerk, dat meer dan 36.000 ton weegt, werd over de beschadigde reactor geplaatst en is ontworpen om de verspreiding van radioactieve stoffen voor minstens 100 jaar te voorkomen.
11. Er zijn nog steeds wilde dieren in het gebied
Ondanks de hoge niveaus van straling is de Exclusion Zone verrassend genoeg een toevluchtsoord geworden voor wilde dieren. Dieren zoals wolven, herten, elanden, en zelfs lynxen hebben het gebied weer bevolkt. Hoewel sommige dieren mogelijk genetische mutaties hebben door de straling, bloeit de natuur op zonder de aanwezigheid van mensen.
12. Tsjernobyl is een populaire toeristische bestemming
Sinds de late jaren 2000 is het mogelijk om met een gids een bezoek te brengen aan de Exclusion Zone. Het gebied trekt jaarlijks duizenden toeristen aan die meer willen leren over de ramp, de geschiedenis en de verlaten stad Pripjat willen verkennen. Hoewel er nog steeds risico’s zijn, wordt gezegd dat korte verblijven in het gebied relatief veilig zijn.
13. De HBO-serie “Chernobyl” bracht de ramp opnieuw onder de aandacht
In 2019 bracht HBO de miniserie “Chernobyl” uit, die de ramp en de nasleep ervan op realistische wijze verbeeldde. De serie kreeg lovende kritieken en bracht de ramp weer onder de aandacht van een wereldwijd publiek. Het zette velen ertoe aan meer te leren over de gebeurtenissen van 1986 en de menselijke impact ervan.
14. De kerncentrale bleef operationeel tot 2000
Ondanks de ramp in 1986 bleven de andere reactoren van de Tsjernobyl kerncentrale nog jarenlang operationeel. Pas in 2000 werd de kerncentrale definitief gesloten, na internationale druk en afspraken tussen de Oekraïense overheid en de internationale gemeenschap.