Mao Zedong was de communistische leider die de Chinese Revolutie leidde en de Volksrepubliek China stichtte. Mao Zedong, ook wel bekend als Mao Tse-tung, was een complexe figuur wiens beleid en beslissingen de loop van de Chinese geschiedenis drastisch hebben veranderd. Van revolutionaire held tot controversiële dictator, zijn nalatenschap blijft tot op de dag van vandaag verdeeld en controversieel.
1. Mao werd geboren in een boerenfamilie
Mao Zedong werd geboren op 26 december 1893 in een boerenfamilie in Shaoshan, een klein dorpje in de Chinese provincie Hunan. Zijn vroege jaren in armoede speelden een belangrijke rol in het ontwikkelen van zijn sympathieën voor de plattelandsbevolking en zijn overtuiging dat de boeren de sleutel waren tot een communistische revolutie in China.
2. Hij begon als bibliothecaris
Voordat hij een revolutionair leider werd, werkte Mao als een bibliothecaris aan de Peking Universiteit. Daar raakte hij sterk beïnvloed door marxistische literatuur en raakte hij betrokken bij het communisme. Hoewel hij geen formele academische opleiding voltooide, had zijn werk als bibliothecaris een grote invloed op zijn politieke ideeën en leidde het hem uiteindelijk naar de revolutie.
3. Hij was medeoprichter van de Chinese Communistische Partij
In 1921 was Mao een van de oprichters van de Chinese Communistische Partij (CCP). De partij begon als een kleine beweging van intellectuelen en arbeiders, maar Mao zag het potentieel van de boerenklasse als revolutionaire kracht. Hij richtte zich op de plattelandsbevolking, in tegenstelling tot andere communisten die zich concentreerden op stedelijke arbeiders.
4. Hij leidde de Lange Mars
De Lange Mars van 1934-1935 was een episch moment in de geschiedenis van de Chinese Revolutie. Mao en zijn communistische troepen werden door de nationalistische troepen van Chiang Kai-shek in het nauw gedreven en gedwongen om zich terug te trekken over een afstand van meer dan 9.000 kilometer.
Tijdens deze uitputtende mars, die meer dan een jaar duurde, verloor het communistische leger veel soldaten, maar Mao’s leiderschap hielp hen te overleven. De Lange Mars maakte Mao tot een legendarische figuur en vestigde zijn leiderschap binnen de CCP.
5. Hij gebruikte guerrillaoorlogvoering om de nationalisten te verslaan
Mao ontwikkelde en perfectioneerde guerrillaoorlogvoering als een strategie om het machtigere nationalistische leger van Chiang Kai-shek te verslaan. In plaats van directe confrontaties, voerden Mao en zijn troepen kleine, verrassingsaanvallen uit en vermeden ze open veldslagen. Deze tactiek bleek effectief en hielp de communisten uiteindelijk de overhand te krijgen in de Chinese Burgeroorlog.
6. Mao was een meester in politieke manipulatie
Mao was niet alleen een militair strateeg, maar ook een briljant politicus. Hij gebruikte intrige en manipulatie om zijn rivalen binnen de communistische partij te ondermijnen en uit te schakelen
Mao gebruikte de Yan’an Conferentie in 1945 om zijn belangrijkste concurrenten, zoals Zhang Guotao, uit de partij te verdrijven. Hij consolideerde zijn macht door propaganda en door een persoonlijkheidscultus op te bouwen.
7. Hij riep de Volksrepubliek China uit in 1949
Na de overwinning van de communisten in de Chinese Burgeroorlog, riep Mao op 1 oktober 1949 officieel de oprichting van de Volksrepubliek China uit.
Dit markeerde het begin van een nieuw tijdperk voor China en het einde van duizenden jaren van keizerlijke en nationalistische heerschappij. Mao werd de eerste leider van het nieuwe communistische regime, en zijn beleid zou China decennialang vormgeven.
8. Het beleid van Mao leidde tot massale hongersnoden
Een van de meest catastrofale periodes onder Mao’s bewind was de Grote Sprong Voorwaarts (1958-1962), een ambitieus economisch en sociaal programma dat gericht was op het snel industrialiseren van China en het collectiviseren van de landbouw.
Het plan faalde echter rampzalig, wat leidde tot een van de grootste door de mens veroorzaakte hongersnoden in de geschiedenis. Naar schatting kwamen 15 tot 45 miljoen mensen om door hongersnood als gevolg van het falen van Mao’s beleid.
9. Hij creëerde een enorme persoonlijkheidscultus
Mao Zedong bouwde een enorme persoonlijkheidscultus op in China, waarbij hij werd vereerd als een bijna goddelijke figuur. Zijn portret hing in elke stad, en zijn uitspraken en geschriften, verzameld in het Rode Boekje, werden verplichte lectuur voor elke Chinees. Hij werd geprezen als de redder van het land en de grote leider van de revolutie, ondanks de rampen die zijn beleid had veroorzaakt.
10. Hij lanceerde de Culturele Revolutie
In 1966 begon Mao de Culturele Revolutie, een massale politieke campagne om “reactionaire elementen” binnen de Chinese samenleving uit te roeien en de communistische ideologie te zuiveren. Tijdens de Culturele Revolutie moedigde Mao de Rode Gardes aan, jonge revolutionairen die fanatiek trouw waren aan hem, om intellectuelen, bureaucraten en tegenstanders te vervolgen. Dit leidde tot wijdverbreide geweld, vernedering en vernietiging van cultureel erfgoed. Miljoenen mensen werden gearresteerd, gemarteld en zelfs geëxecuteerd.
11. Hij breidde China’s invloed uit in de Derde Wereld
Mao zag zichzelf als een leider van de wereldwijde communistische beweging en richtte zich op het uitbreiden van de Chinese invloed in de Derde Wereld. Hij steunde bevrijdingsbewegingen en communistische opstanden in landen zoals Vietnam, Cambodja, en in heel Afrika. Mao wilde dat China een belangrijk tegenwicht vormde tegen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten in de strijd om wereldwijde invloed.
12. Mao had een gecompliceerde relatie met de Sovjet-Unie
Hoewel de Sovjet-Unie aanvankelijk een belangrijke bondgenoot was van Mao’s China, verslechterden de relaties tussen de twee communistische grootmachten na verloop van tijd. Mao beschouwde de Sovjet-Unie als te gematigd en beschuldigde de Sovjetleider Nikita Chroesjtsjov van het verraad aan de communistische idealen. Dit leidde in de jaren zestig tot een breuk tussen de twee landen, bekend als het Sino-Sovjetconflict.
13. Hij was een fervent voorstander van zelfvoorziening
Mao geloofde sterk in autarkie, of volledige zelfvoorziening, en wilde dat China onafhankelijk zou zijn van buitenlandse hulp en invloeden. Dit leidde tot zijn pogingen om China’s economie te moderniseren zonder buitenlandse hulp, wat echter vaak mislukte en rampzalige gevolgen had voor de Chinese bevolking. Zijn obsessie met zelfvoorziening werd een van de belangrijkste redenen voor het falen van de Grote Sprong Voorwaarts.
14. Hij ontmoette Richard Nixon in een historische top
Een van de meest opmerkelijke gebeurtenissen in Mao’s latere jaren was zijn ontmoeting met de Amerikaanse president Richard Nixon in 1972. Deze top was revolutionair omdat het een einde maakte aan de decennialange vijandigheid tussen de Verenigde Staten en China en leidde tot een heropening van diplomatieke betrekkingen. Deze gebeurtenis had verstrekkende geopolitieke gevolgen en markeerde het begin van China’s toenadering tot het Westen.
15. Mao’s dood liet een verdeeld China achter
Mao stierf op 9 september 1976, maar zijn dood liet China in een diepe crisis achter. Hoewel hij nog steeds door velen werd vereerd als een groot revolutionair leider, waren zijn economische mislukkingen, de Grote Sprong Voorwaarts en de Culturele Revolutie verantwoordelijk voor miljoenen doden en wijdverbreide sociale chaos. Na zijn dood begon China langzaam af te wijken van zijn radicale beleid onder het leiderschap van Deng Xiaoping, die het land op een pad van economische hervorming en openheid zette.