Ze hadden geen naam, geen bekende gezichten en slechts een paar botfragmenten waren genoeg om een nieuwe mensensoort te onthullen. De Denisovamensen zijn een van de meest raadselachtige vertakkingen van de menselijke stamboom. Pas in de 21e eeuw kregen ze een naam, maar hun sporen gaan veel verder terug. Hier zijn 8 fascinerende weetjes over de Denisovamensen.
1. Ze zijn ontdekt dankzij een vingerkootje
In 2008 vonden Russische archeologen een klein stukje vingerbot in de Denisovagrot in Siberië. Pas na DNA-analyse bleek dat het niet van een Neanderthaler of moderne mens was, maar van een ot dan toe onbekende mensensoort. Zo begon het mysterie van de Denisovanen.
2. Ze leefden duizenden jaren naast andere mensen
Denisovamensen leefden tussen ongeveer 200.000 en 30.000 jaar geleden. In dezelfde periode zwierven ook Neanderthalers en Homo sapiens over de aarde. Er zijn aanwijzingen dat ze niet alleen samenleefden, maar ook “kruisten” – met gevolgen tot op de dag van vandaag.
3. Hun DNA leeft voort in ons
Moderne mensen in delen van Azië en Oceanië dragen tot wel 5% Denisova-DNA in zich. Vooral in Papoea-Nieuw-Guinea, Australië en delen van Zuidoost-Azië is hun genetische invloed zichtbaar. Ook sommige Tibetaanse bevolkingsgroepen danken hun aanpassing aan grote hoogte aan een genvariant van Denisova-oorsprong.
4. We weten bijna niets over hun uiterlijk
Tot nu toe zijn er alleen fragmenten gevonden: een vingerkootje, een kies, een teenbot en een stuk kaak. Geen complete schedel, geen volledige skeletten. Alles wat we over hun uiterlijk weten, is gebaseerd op genetische reconstructies. Waarschijnlijk hadden ze een robuust postuur, donker haar, donkere ogen en een brede schedel – maar zekerheid is er niet.
5. Ze leefden van Siberië tot Zuidoost-Azië
Hoewel de eerste resten in Siberië zijn gevonden, zijn later ook sporen van Denisova-DNA aangetroffen in fossielen op het Tibetaanse Plateau. Dat wijst op een grotere geografische spreiding dan eerst gedacht. Sommige wetenschappers vermoeden zelfs dat ze tot diep in Zuidoost-Azië aanwezig waren.
6. Ze mengden zich met Neanderthalers én mensen
Denisovamensen leefden niet in complete isolatie. Genetisch onderzoek toont aan dat ze zich zowel met Neanderthalers als met Homo sapiens vermengden. Er is zelfs een botfragment gevonden van een meisje met een Denisova-vader en een Neanderthaler-moeder: een directe afstammeling van beide soorten.
7. Hun technologische ontwikkeling blijft onbekend
In de Denisovagrot zijn stenen werktuigen en sieraden gevonden, maar het is lastig te bepalen welke mensensoort ze heeft gemaakt. Mogelijk gebruikten de Denisovamensen vergelijkbare technieken als Neanderthalers of vroege Homo sapiens, maar omdat het archeologisch bewijs schaars is, blijft hun cultuur grotendeels een raadsel.
8. Ze herschrijven onze kijk op menselijke evolutie
Lange tijd dachten we dat Homo sapiens de enige overgebleven mensensoort was na de Neanderthalers. De ontdekking van de Denisovamens toonde aan dat er veel meer vertakkingen in de menselijke stamboom waren. Hun DNA in onze lichamen bewijst dat onze evolutie geen rechte lijn is, maar een wirwar van kruisingen, uitstervingen en overleving.
De Denisovamensen zijn een herinnering aan hoe weinig we nog weten over onze oorsprong. Met slechts een paar botfragmenten hebben ze ons beeld van menselijke evolutie ingrijpend veranderd. Wie weet welke vergeten verwanten nog wachten op ontdekking — diep in grotten, onder ijs, of verborgen in ons eigen DNA.