Verborgen in de Beierse Alpen, op een ruige heuveltop met uitzicht op het dorp Hohenschwangau, staat een kasteel dat rechtstreeks uit een sprookje lijkt te komen: Slot Neuschwanstein. Dit 19e-eeuwse paleis, gebouwd in opdracht van de excentrieke koning Ludwig II van Beieren, is een van de meest bezochte toeristische attracties van Duitsland en diende als inspiratie voor het kasteel van Doornroosje in Disneyland.
1. Gebouwd door de ‘Sprookjeskoning’
Neuschwanstein was het droomproject van koning Ludwig II van Beieren (1845-1886), ook wel bekend als de ‘Sprookjeskoning’ of de ‘dwaze koning’. Ludwig was een romantische, teruggetrokken monarch die een grote fascinatie had voor middeleeuwse legendes, de opera’s van Richard Wagner en het bouwen van extravagante kastelen.
Hij wilde Neuschwanstein bouwen als een persoonlijk toevluchtsoord, een geïdealiseerde versie van een middeleeuws ridderslot, ver weg van de politieke realiteit van zijn tijd.
2. Geïnspireerd door Wagner’s opera’s
Ludwig II was een groot bewonderaar en patroon van de componist Richard Wagner. De ontwerpen en interieurs van Neuschwanstein zijn sterk geïnspireerd door de personages en verhalen uit Wagner’s opera’s, met name ‘Tannhäuser’, ‘Lohengrin’ en ‘Parsifal’.
Veel kamers zijn versierd met muurschilderingen die scènes uit deze opera’s en Duitse heldensagen uitbeelden. De Zängersaal (Zaal der Zangers) is bijvoorbeeld gemodelleerd naar de zaal in de Wartburg, de setting van ‘Tannhäuser’. Ironisch genoeg heeft Wagner het kasteel nooit bezocht.
3. Een middeleeuws uiterlijk, moderne techniek
Hoewel Neuschwanstein eruitziet als een middeleeuws kasteel, werd het gebouwd in de tweede helft van de 19e eeuw (bouw begon in 1869) en was het uitgerust met de modernste technologieën van die tijd.
Het kasteel had centrale verwarming, stromend water (warm en koud) op alle verdiepingen, automatische spoeltoiletten en zelfs telefoons en een elektrisch belsysteem om bedienden op te roepen. Er was ook een lift gepland om maaltijden van de keuken naar de koninklijke vertrekken te brengen.
4. Nooit volledig voltooid
Ondanks jaren van bouwen (van 1869 tot Ludwigs dood in 1886), is Neuschwanstein nooit helemaal voltooid volgens de oorspronkelijke, ambitieuze plannen. Slechts ongeveer 15 van de geplande 200 kamers en zalen werden volledig ingericht voordat Ludwig stierf.
Grote delen van het interieur, waaronder de ridderzaal en een Moorse zaal, bleven onafgewerkt. De bouw stopte vrijwel direct na de dood van de koning.
5. Ludwig II heeft er nauwelijks gewoond
Hoewel het kasteel bedoeld was als zijn persoonlijke toevluchtsoord, heeft koning Ludwig II er in totaal slechts ongeveer 172 dagen gewoond voordat hij onder mysterieuze omstandigheden stierf in 1886.
Hij werd door de Beierse regering onbekwaam verklaard (mede vanwege zijn exorbitante bouwprojecten die de staatskas leegmaakten), afgezet en kort daarna dood aangetroffen in de Starnberger See, samen met zijn psychiater. Of het zelfmoord, een ongeluk of moord was, is nooit volledig opgehelderd.
6. Geopend voor publiek kort na zijn dood
Ironisch genoeg werd het kasteel, dat Ludwig juist had gebouwd om zich terug te trekken uit de openbaarheid, al zes weken na zijn dood opengesteld voor het betalende publiek.
De Beierse regering zag dit als een manier om de enorme bouwkosten (deels) terug te verdienen. Sindsdien is Neuschwanstein een van de populairste toeristische bestemmingen in Europa geworden, met meer dan 1,4 miljoen bezoekers per jaar (vóór de pandemie).
7. Inspiratie voor Disney
Het romantische en sprookjesachtige uiterlijk van Neuschwanstein diende als directe inspiratie voor Walt Disney bij het ontwerpen van het kasteel van Doornroosje in Disneyland, Californië, en later ook voor het kasteel van Assepoester in Walt Disney World, Florida.
De gelijkenis is onmiskenbaar en heeft bijgedragen aan de wereldwijde bekendheid en het imago van Neuschwanstein als het ultieme sprookjeskasteel.
8. Geen strategische of defensieve functie
In tegenstelling tot de middeleeuwse kastelen waarop het geïnspireerd is, had Neuschwanstein absoluut geen militaire of defensieve functie. Het werd puur gebouwd voor esthetische en residentiële doeleinden, als een bewoonbaar theatraal decor.
De ligging op een heuveltop was gekozen vanwege het dramatische effect en het uitzicht, niet vanwege strategisch voordeel.
9. Spectaculaire locatie en uitzichten
De locatie van Neuschwanstein is adembenemend. Het kasteel troont op een rotsachtige uitloper boven de Pöllat-kloof, omringd door de bossen en bergen van de Beierse Alpen. Het biedt spectaculaire uitzichten op de omliggende meren (Alpsee en Schwansee) en het nabijgelegen kasteel Hohenschwangau, waar Ludwig zijn jeugd doorbracht.
Een populaire plek om het kasteel te fotograferen is de Marienbrücke, een brug die de kloof achter het kasteel overspant en een iconisch uitzicht biedt op Neuschwanstein in zijn dramatische omgeving.