Hier zijn 15 fascinerende weetjes over IJsland, een eilandstaat met spectaculaire landschappen, unieke culturele tradities, en een rijke geschiedenis. Dit Noord-Atlantische land staat bekend om zijn geisers, vulkanen, gletsjers en ongerepte natuur, maar ook om zijn moderne samenleving en vikingverleden.
1. IJsland heeft geen leger
Een van de opvallendste feiten over IJsland is dat het geen permanent leger heeft. IJsland heeft sinds 1869 geen leger meer en vertrouwt op samenwerking met andere NAVO-landen voor zijn defensie. De politie handhaaft de openbare orde, en voor internationale veiligheid heeft IJsland een overeenkomst met de Verenigde Staten en NAVO-bondgenoten.
2. Het is het meest vulkanisch actieve land in Europa
IJsland is een van de meest vulkanisch actieve gebieden ter wereld. Het eiland ligt precies op de grens tussen de Noord-Amerikaanse en de Euraziatische tektonische platen, die langzaam uit elkaar bewegen. Er zijn meer dan 130 vulkanen in IJsland, waarvan sommigen nog steeds actief zijn, zoals de beroemde Eyjafjallajökull, die in 2010 uitbarstte en het luchtverkeer in Europa ontregelde.
3. IJsland was het laatste Europese land dat werd bewoond
IJsland is relatief laat bewoond geraakt. De eerste mensen die zich op het eiland vestigden waren Noorse Vikingen in het jaar 874. Voor die tijd was het eiland onbewoond, waardoor het een van de laatste regio’s in Europa was waar mensen zich vestigden. De eerste permanente bewoner was Ingólfur Arnarson, die zich in de regio van het huidige Reykjavik vestigde.
4. Reykjavik is de meest noordelijke hoofdstad ter wereld
De hoofdstad van IJsland, Reykjavik, is de meest noordelijke hoofdstad ter wereld. Het ligt net iets ten zuiden van de poolcirkel en is de grootste stad van IJsland, met ongeveer 120.000 inwoners. Ondanks de noordelijke ligging heeft Reykjavik, dankzij de invloed van de Golfstroom, relatief milde winters.
5. De IJslandse taal is vrijwel onveranderd sinds de Vikingtijd
De IJslandse taal is een van de meest onveranderde talen in de wereld. Het IJslands van vandaag lijkt sterk op het Oudnoors, de taal die de Vikingen spraken. Dankzij de geografische isolatie van het land heeft de taal weinig invloed van buitenaf ondergaan, waardoor IJslanders nog steeds middeleeuwse teksten kunnen lezen in hun oorspronkelijke vorm.
6. IJsland heeft geen bossen
Een opvallend kenmerk van het IJslandse landschap is het gebrek aan bossen. Door de ijstijd en overmatige houtkap door vroege kolonisten heeft IJsland zeer weinig bomen. Veel gebieden die ooit bosrijk waren, werden gekapt voor brandhout en bouwmateriaal. Tegenwoordig worden er wel pogingen gedaan om het bosareaal te herstellen, maar het blijft een land met uitgestrekte open vlaktes en bergen.
7. IJsland is een van de groenste landen ter wereld
IJsland is een van de meest duurzame landen ter wereld, met bijna 100% van zijn elektriciteit afkomstig van hernieuwbare bronnen. Het land maakt gebruik van geothermische energie en waterkracht om zijn energie op te wekken. De overvloed aan vulkanische activiteit biedt IJsland de mogelijkheid om zijn energiebehoefte grotendeels te vervullen met milieuvriendelijke technologie.
8. IJslanders geloven nog steeds in elfen
Hoewel het een modern en welvarend land is, houden veel IJslanders vast aan oude tradities en bijgeloof. Ongeveer de helft van de bevolking gelooft in de mogelijkheid van het bestaan van elfen of huldufólk (verborgen mensen). Er zijn zelfs verhalen van wegenbouwprojecten die werden stopgezet of aangepast om elfenstenen of elfengebieden te ontzien.
9. Het heeft de oudste nog bestaande parlement ter wereld
Het IJslandse parlement, de Alþingi, werd opgericht in het jaar 930 en wordt beschouwd als het oudste nog bestaande parlement ter wereld. De bijeenkomsten werden oorspronkelijk gehouden in Þingvellir, een nationaal park dat nu op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat. Tegenwoordig komt het parlement samen in Reykjavik en speelt het een belangrijke rol in de IJslandse democratie.
10. IJsland heeft een van de laagste misdaadcijfers ter wereld
IJsland staat bekend om zijn lage misdaadcijfers. Het land heeft zeer weinig gewelddadige criminaliteit, en de politie draagt zelden wapens. De sociale samenhang, kleinschaligheid en hoge levensstandaard in IJsland worden vaak genoemd als redenen voor de opmerkelijk lage criminaliteit.
11. IJslanders hebben geen achternamen zoals in veel andere landen
In plaats van traditionele achternamen, gebruiken IJslanders een patroniem of matroniem. Dat betekent dat de achternaam van een kind is afgeleid van de voornaam van de vader of moeder, gevolgd door “son” (zoon) of “dóttir” (dochter). Bijvoorbeeld, als de vader Jón heet, zal zijn zoon Jónsson en zijn dochter Jónsdóttir heten.
12. IJsland heeft bijna overal toegang tot heet water
Door de overvloed aan geothermische energie in het land heeft bijna elke stad en elk dorp toegang tot warmwaterbronnen en heet water. Veel huishoudens gebruiken deze energie om hun huizen te verwarmen, en baden in de beroemde warmwaterbronnen, zoals de Blauwe Lagune, is een populaire activiteit voor zowel inwoners als toeristen.
13. Het land heeft geen muggen
IJsland is een van de weinige landen ter wereld waar je geen muggen zult vinden. De unieke geografische ligging en het klimaat maken het voor muggen onmogelijk om te overleven in IJsland. Dit maakt het eiland een aangename bestemming voor mensen die normaal gesproken worden lastiggevallen door insecten.
14. IJsland heeft spectaculaire gletsjers
Ongeveer 11% van IJsland is bedekt met gletsjers, waarvan de Vatnajökull de grootste is. Deze immense ijsmassa is de grootste gletsjer van Europa en biedt een indrukwekkend gezicht, met ijslandschappen, ijsgrotten en smeltwaterrivieren. Gletsjerwandelingen en ijsgrotverkenningen zijn populaire toeristische activiteiten in IJsland.
15. IJsland scoort hoog op de Gendergelijkheidsindex
IJsland staat al jaren bovenaan de ranglijst van het Wereld Economisch Forum op het gebied van gendergelijkheid. Het land heeft indrukwekkende vooruitgang geboekt op het gebied van gelijke rechten voor vrouwen en mannen, en het is een pionier geweest in het bevorderen van gendergelijkheid in politiek, economie en onderwijs. In 1980 werd Vigdís Finnbogadóttir de eerste democratisch gekozen vrouwelijke president ter wereld.