Mexico, officieel de Verenigde Mexicaanse Staten, is een land in Noord-Amerika met een rijke geschiedenis, levendige cultuur, diverse landschappen en een complexe sociale en politieke realiteit. Van oude beschavingen tot moderne metropolen, Mexico is een land vol contrasten.
1. Bakermat van grote precolumbiaanse beschavingen
Het grondgebied van het huidige Mexico was de thuisbasis van enkele van de meest geavanceerde beschavingen van precolumbiaans Amerika. Bekende voorbeelden zijn:
- Olmeken: Vaak beschouwd als de ‘moederbeschaving’ van Meso-Amerika, bekend om hun kolossale stenen hoofden.
- Maya’s: Ontwikkelden een complex schrift, geavanceerde kalenders en astronomie, en bouwden indrukwekkende steden zoals Chichén Itzá en Palenque (vooral in het zuiden van Mexico en Centraal-Amerika).
- Teotihuacan: Een enorme, invloedrijke stad nabij het huidige Mexico-Stad, beroemd om de Piramide van de Zon en de Piramide van de Maan.
- Azteken (Mexica): Stichtten de machtige stad Tenochtitlan (op de plek van het huidige Mexico-Stad) en heersten over een groot rijk tot de komst van de Spanjaarden.
2. Spaanse verovering en koloniale periode
In 1519 landde de Spaanse conquistador Hernán Cortés in Mexico. Binnen enkele jaren slaagde hij erin, met hulp van inheemse bondgenoten die zich verzetten tegen de Azteken, het Azteekse rijk ten val te brengen (1521).
Dit markeerde het begin van bijna 300 jaar Spaanse koloniale overheersing, bekend als Nieuw-Spanje. Gedurende deze periode werden de inheemse bevolking onderworpen, het katholicisme opgelegd en de rijkdommen van het land (vooral zilver) geëxploiteerd voor Spanje.
3. Onafhankelijkheid en roerige 19e eeuw
Mexico verklaarde zich in 1810 onafhankelijk van Spanje, wat leidde tot een lange en bloedige onafhankelijkheidsoorlog die uiteindelijk in 1821 werd gewonnen. De periode na de onafhankelijkheid was echter zeer instabiel.
De 19e eeuw werd gekenmerkt door politieke chaos, staatsgrepen, burgeroorlogen (zoals de Hervormingsoorlog) en buitenlandse interventies, waaronder de Mexicaans-Amerikaanse Oorlog (1846-1848), waarbij Mexico een groot deel van zijn grondgebied verloor aan de VS, en de Franse interventie (1861-1867).
4. Mexicaanse Revolutie (ca. 1910-1920)
De Mexicaanse Revolutie was een langdurige en complexe burgeroorlog die begon als een opstand tegen de dictatuur van Porfirio Díaz. Verschillende revolutionaire leiders en facties, zoals Emiliano Zapata en Pancho Villa, streden voor landhervorming, sociale rechtvaardigheid en politieke verandering.
De revolutie leidde uiteindelijk tot de oprichting van de moderne Mexicaanse staat en de Grondwet van 1917, hoewel de beloften van de revolutie niet altijd werden waargemaakt.
5. Grootste Spaanstalige land ter wereld
Met meer dan 126 miljoen inwoners (schatting 2020) is Mexico het land met de grootste Spaanstalige bevolking ter wereld, nog voor Spanje, Colombia en Argentinië.
Naast Spaans worden er echter ook nog tientallen inheemse talen gesproken door een deel van de bevolking, zoals Nahuatl, Yucateeks Maya en Mixteeks.
6. Enorme biodiversiteit
Mexico is een van de ‘megadiverse’ landen ter wereld, wat betekent dat het een uitzonderlijk hoge biodiversiteit herbergt. Dit komt door de grote variatie in klimaten en ecosystemen, van tropische regenwouden en woestijnen tot bergen en kustgebieden.
Het land herbergt een groot aantal endemische soorten (soorten die nergens anders voorkomen), vooral onder reptielen, amfibieën en planten.
7. Populaire toeristische bestemming
Mexico is een zeer populaire bestemming voor internationale toeristen, aangetrokken door de prachtige stranden (zoals in Cancún en de Riviera Maya), de rijke archeologische vindplaatsen (zoals Chichén Itzá, Teotihuacan, Palenque), de koloniale steden (zoals Oaxaca, San Miguel de Allende) en de levendige cultuur en keuken.
8. Mexicaanse keuken: UNESCO-erfgoed
De traditionele Mexicaanse keuken is wereldberoemd en werd in 2010 door UNESCO erkend als immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid. Het is een complexe en diverse keuken met diepe historische wortels, gebaseerd op ingrediënten als maïs, bonen, chilipepers, tomaten en avocado.
Bekende gerechten zijn taco’s, enchiladas, mole, tamales en guacamole. Regionale verschillen zijn groot.
9. Dag van de Doden (Día de Muertos)
Día de Muertos is een unieke en kleurrijke Mexicaanse traditie die plaatsvindt op 1 en 2 november. Het is geen rouwperiode, maar een feestelijke herdenking waarbij families hun overleden dierbaren eren en verwelkomen.
Huizen en graven worden versierd met altaren (ofrendas) vol bloemen (vooral goudsbloemen – cempasúchil), kaarsen, foto’s, eten en drinken waar de overledene van hield. Kleurrijke schedels (calaveras) zijn een belangrijk symbool van deze viering.
10. Maquiladoras en NAFTA/USMCA
De Mexicaanse economie is sterk verbonden met die van de Verenigde Staten, met name door de aanwezigheid van ‘maquiladoras’: assemblagefabrieken (vaak in de grensstreek) die goederen produceren voor export naar de VS.
Handelsverdragen zoals NAFTA (nu vervangen door USMCA) hebben deze economische integratie verder versterkt, hoewel ze ook controversieel zijn vanwege de impact op werkgelegenheid en lonen in beide landen.
11. Uitdagingen: Ongelijkheid, criminaliteit en corruptie
Ondanks economische vooruitgang kampt Mexico met aanzienlijke uitdagingen. Grote sociaaleconomische ongelijkheid, wijdverbreide corruptie en de macht van georganiseerde misdaadsyndicaten (drugskartels) leiden tot hoge criminaliteitscijfers en geweld in bepaalde regio’s.
De strijd tegen de kartels en de daarmee gepaard gaande corruptie vormen een grote uitdaging voor de Mexicaanse overheid en samenleving.
12. Grote steden: Mexico-Stad als metropool
Mexico heeft een aantal zeer grote steden. Mexico-Stad, gebouwd op de ruïnes van de Azteekse hoofdstad Tenochtitlan, is een van de grootste en oudste metropolen ter wereld, met een agglomeratie van meer dan 20 miljoen inwoners.
Andere belangrijke steden zijn Guadalajara, Monterrey, Puebla en Tijuana. Deze steden zijn centra van economie, cultuur en politiek, maar kampen ook met problemen als luchtvervuiling, verkeersopstoppingen en stedelijke wildgroei.
Mexico is een land met een enorme rijkdom aan geschiedenis, cultuur en natuur, maar ook met complexe hedendaagse uitdagingen. Van de erfenis van oude beschavingen en de koloniale periode tot de levendige tradities, heerlijke keuken en de dynamische, maar soms turbulente, moderne samenleving, biedt Mexico een fascinerende en veelzijdige ervaring. Het blijft een cruciale speler in Noord-Amerika en op het wereldtoneel.