De Central Intelligence Agency (CIA) is een van de meest mysterieuze en invloedrijke inlichtingendiensten ter wereld. Opgericht na de Tweede Wereldoorlog, heeft de CIA talloze geheime operaties, spionagemissies en zelfs politieke inmengingen uitgevoerd die de loop van de geschiedenis hebben veranderd.

1. De CIA werd opgericht in 1947 onder de National Security Act

De CIA werd formeel opgericht in 1947 door president Harry S. Truman onder de National Security Act. Deze wet kwam na de ervaringen van de Verenigde Staten tijdens de Tweede Wereldoorlog, waarin duidelijk werd dat de VS een centrale inlichtingendienst nodig had om buitenlandse bedreigingen in de gaten te houden. De CIA werd opgericht als een directe opvolger van de Office of Strategic Services (OSS), die spionageactiviteiten uitvoerde tijdens de oorlog.

2. De CIA opereert buiten de VS, maar heeft geen interne macht

In tegenstelling tot de FBI, die verantwoordelijk is voor binnenlandse veiligheid, opereert de CIA voornamelijk in het buitenland en heeft geen formele juridische macht binnen de Verenigde Staten.

Hun belangrijkste taak is om inlichtingen te verzamelen en de Amerikaanse regering te informeren over buitenlandse bedreigingen. Dit maakt de CIA uniek omdat ze een externe focus hebben, wat hen onderscheidt van andere inlichtingendiensten.

3. De CIA’s eerste grote succes was de Iraanse staatsgreep van 1953

Een van de meest controversiële acties van de CIA vond plaats in 1953 toen ze betrokken waren bij de omverwerping van de Iraanse premier Mohammad Mossadeq.

Mossadeq wilde de Iraanse olie-industrie nationaliseren, wat een bedreiging vormde voor westerse oliemaatschappijen. De CIA voerde Operatie Ajax uit, een geheime operatie die leidde tot de terugkeer van sjah Mohammad Reza Pahlavi en de installatie van een pro-westers regime in Iran.

4. De CIA gebruikte geheime experimenten zoals MK-Ultra

In de jaren ’50 en ’60 voerde de CIA het beruchte MK-Ultra-programma uit, een geheim project waarin de effecten van gedachtecontrole en gedragsverandering werden onderzocht. Ze experimenteerden met het gebruik van LSD, hypnose en andere technieken op nietsvermoedende proefpersonen, vaak zonder hun medeweten of toestemming. Deze experimenten zijn later veroordeeld als onethisch, en veel documenten over MK-Ultra werden vernietigd.

5. De CIA speelde een cruciale rol tijdens de Koude Oorlog

Tijdens de Koude Oorlog tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie voerde de CIA een breed scala aan spionagemissies en geheime operaties uit om de verspreiding van het communisme tegen te gaan.

Dit omvatte alles van het ondersteunen van pro-westerse regeringen tot het trainen van rebellen die communistische regimes wilden omverwerpen. De inlichtingenoorlog tussen de CIA en de Sovjet-KGB was een centraal aspect van de Koude Oorlog.

6. De CIA was betrokken bij de mislukte invasie van de Varkensbaai

Een van de grootste mislukkingen van de CIA was de invasie van de Varkensbaai in 1961, een poging om de communistische regering van Fidel Castro in Cuba omver te werpen. De CIA had Cubaanse ballingen getraind om de invasie uit te voeren, maar de operatie was slecht gepland en uitgevoerd, wat leidde tot een verpletterende nederlaag. Dit incident versterkte de positie van Castro en leidde tot een ernstige diplomatieke crisis tussen de VS en Cuba.

7. De CIA gebruikte dieren voor spionage

De CIA experimenteerde met het gebruik van dieren voor spionagemissies tijdens de Koude Oorlog. Een van de beroemdste voorbeelden is het Acoustic Kitty-programma, waarin katten werden getraind en uitgerust met luisterapparatuur om Sovjetambassades af te luisteren.

Hoewel het project uiteindelijk als een mislukking werd beschouwd, toont het de creativiteit en het experimenteren binnen de CIA.

8. De CIA creëerde een geheime luchtmacht met “Air America”

In de jaren ’60 en ’70 exploiteerde de CIA een geheime luchtvaartmaatschappij genaamd Air America. Dit was geen gewone luchtvaartmaatschappij, maar een organisatie die werd gebruikt voor geheime operaties in Zuidoost-Azië, met name tijdens de Vietnamoorlog.

Air America was betrokken bij het leveren van wapens aan pro-Amerikaanse troepen en het uitvoeren van spionagemissies in moeilijk bereikbare gebieden.

9. Ze hebben technologieën ontwikkeld die nu alledaags zijn

De CIA heeft een grote rol gespeeld in de ontwikkeling van technologieën die we nu als vanzelfsprekend beschouwen. Ze investeerden in de ontwikkeling van stealthvliegtuigen, sattelietspionagesystemen, en vroege vormen van internet- en communicatietechnologieën.

Veel van hun uitvindingen werden later overgenomen door commerciële sectoren en hebben de moderne technologie zoals we die vandaag kennen beïnvloed.

10. De CIA was betrokken bij de moord op Che Guevara

In 1967 werd de beroemde revolutionair Che Guevara vermoord in Bolivia, en de CIA speelde een belangrijke rol in zijn arrestatie en executie. De CIA had Boliviaanse militaire troepen getraind en ondersteunde de klopjacht op Guevara, die probeerde een revolutie te ontketenen in Bolivia. Zijn dood was een belangrijke overwinning voor de CIA in hun strijd tegen het communisme in Latijns-Amerika.

11. De CIA gebruikte Hollywood voor propaganda

De CIA begreep al vroeg de kracht van de media en Hollywood om de publieke opinie te beïnvloeden. Tijdens de Koude Oorlog werkte de CIA samen met filmmakers om films te maken die het Amerikaanse kapitalisme promootten en communistische regimes in een negatief daglicht stelden. Zelfs nu wordt er nog gespeculeerd over de betrokkenheid van de CIA bij bepaalde films en mediaprojecten.

12. De CIA heeft zijn eigen museum, maar het is niet open voor publiek

De CIA heeft een eigen museum in hun hoofdkwartier in Langley, Virginia, dat vol zit met spionagegadgets, documenten en memorabilia uit verschillende geheime operaties. Helaas is dit museum niet toegankelijk voor het grote publiek en kunnen alleen CIA-medewerkers en speciale gasten het bezoeken. Het wordt beschouwd als een van de meest geheime musea ter wereld.

13. De CIA gaf honderden miljoenen dollars uit aan de Sovjetinvasie in Afghanistan

Tijdens de Sovjetinvasie van Afghanistan in de jaren ’80 financierde en bewapende de CIA de Mujahedeen, een groep Afghaanse strijders die tegen de Sovjettroepen vochten. Dit was een van de grootste geheime operaties van de CIA en staat bekend als Operatie Cyclone.

Het succes van deze operatie speelde een grote rol in het uiteindelijke vertrek van de Sovjet-Unie uit Afghanistan, hoewel het ook onbedoelde gevolgen had, zoals de opkomst van de Taliban.

14. De CIA werkte samen met de maffia om Castro te vermoorden

De CIA heeft meerdere keren geprobeerd om de Cubaanse leider Fidel Castro te vermoorden, en in sommige gevallen werkten ze samen met de maffia om dit te bereiken. Er waren verschillende pogingen om Castro te vergiftigen, te beschieten of te laten exploderen, maar geen enkele poging was succesvol. Deze mislukte moordaanslagen behoren tot de meest bizarre en besproken operaties in de geschiedenis van de CIA.