Mahatma Gandhi, geboren als Mohandas Karamchand Gandhi, was een van de meest invloedrijke figuren van de 20e eeuw. Zijn filosofie van geweldloos verzet (satyagraha) inspireerde talloze bewegingen voor burgerrechten en vrijheid over de hele wereld. Gandhi leidde India naar onafhankelijkheid van het Britse Rijk zonder het gebruik van geweld, wat hem wereldwijd bekend maakte als een symbool van vrede en gerechtigheid. Hier zijn 15 fascinerende weetjes over Gandhi die zijn complexe leven en invloed laten zien.
1. Zijn bijnaam “Mahatma” betekent “Grote Ziel”
Hoewel Gandhi vooral bekend is als Mahatma Gandhi, was dit niet zijn geboortenaam. “Mahatma” is een eretitel die in het Sanskriet “Grote Ziel” betekent. Deze titel werd hem in 1914 voor het eerst toegekend door de dichter Rabindranath Tagore, en het weerspiegelt de diepe spirituele en morele invloed die Gandhi op zijn volgelingen had. Toch gebruikte Gandhi de titel zelf zelden, omdat hij zichzelf als een nederige dienaar van het volk beschouwde.
2. Hij studeerde rechten in Londen
Gandhi reisde op 19-jarige leeftijd naar Londen om rechten te studeren aan het University College London. Dit was een ongebruikelijke stap voor een jonge man uit India in die tijd, en zijn familie had grote bezwaren tegen zijn reis. Na drie jaar studeerde hij af als advocaat en keerde hij terug naar India. Zijn tijd in Londen introduceerde hem niet alleen in de Britse cultuur, maar ook in nieuwe ideeën over recht en vrijheid die zijn latere denken zouden beïnvloeden.
3. Hij vocht voor de rechten van Indiërs in Zuid-Afrika
Na zijn studie reisde Gandhi in 1893 naar Zuid-Afrika, waar hij werd geconfronteerd met de harde realiteit van raciale discriminatie. Gandhi zelf werd het slachtoffer van racisme toen hij werd uit een eersteklas treinwagon gegooid vanwege zijn huidskleur. Deze ervaring zette hem aan tot actie, en hij begon zich in te zetten voor de rechten van de Indiase gemeenschap in Zuid-Afrika. Hij ontwikkelde hier zijn filosofie van geweldloos verzet (satyagraha), die later een belangrijk middel zou worden in de strijd voor Indiase onafhankelijkheid.
4. Hij introduceerde het concept van satyagraha
Satyagraha, de kern van Gandhi’s filosofie, betekent letterlijk “de kracht van de waarheid”. Het is een vorm van geweldloos verzet, waarbij individuen strijden voor gerechtigheid zonder hun toevlucht te nemen tot geweld. Dit idee was revolutionair in een tijd waarin politieke conflicten vaak met geweld werden opgelost. Gandhi gebruikte satyagraha voor het eerst in Zuid-Afrika en later in India als middel om onrecht te bestrijden en om onafhankelijkheid van het Britse Rijk te verkrijgen.
5. Hij was een voorstander van zelfvoorzienendheid en simpel leven
Gandhi geloofde sterk in simpel leven en zelfvoorzienendheid. Hij weigerde luxe en rijkdom en koos voor een eenvoudige levensstijl. Een van de manieren waarop hij dit uitdroeg, was door het promoten van de charkha (spinnewiel), waarmee Indiërs hun eigen kleding konden maken. Dit symbool van zelfvoorzienendheid werd een belangrijk onderdeel van de onafhankelijkheidsbeweging, omdat het verzet bood tegen de Britse textielindustrie, die het Indiase katoen verwerkte en verkocht tegen hoge prijzen.
6. Hij hield massale hongerstakingen als vorm van protest
Gandhi gebruikte hongerstakingen als een krachtig instrument van geweldloos protest. Een van de meest bekende hongerstakingen vond plaats in 1932, toen Gandhi zich verzette tegen het Britse besluit om een apart electoraat voor onaanraakbaren in te stellen. Hij geloofde dat dit besluit het Indiase kastenstelsel zou versterken en verdere verdeling van het volk zou veroorzaken. Gandhi beëindigde zijn hongerstaking pas toen een compromis werd bereikt, bekend als het Poona Pact.
7. Hij streefde naar een verenigd India
Gandhi geloofde in een verenigd India, waar hindoes, moslims, en andere religieuze groeperingen vreedzaam konden samenleven. Dit leidde tot grote spanning, vooral in de jaren voor de onafhankelijkheid, toen de All-India Muslim League onder leiding van Muhammad Ali Jinnah opriep tot de scheiding van India in twee landen, wat uiteindelijk resulteerde in de oprichting van Pakistan. Hoewel Gandhi tegen de deling van India was, accepteerde hij uiteindelijk de realiteit van een verdeeld land in de hoop verder bloedvergieten te voorkomen.
8. Hij verzette zich tegen het kastesysteem
Hoewel Gandhi zelf uit de hogere kaste (de Vaishya-kaste) kwam, was hij een fervent tegenstander van het Indiase kastesysteem, met name de behandeling van de zogenaamde “onaanraakbaren” (Dalits). Hij noemde hen Harijans, wat “kinderen van God” betekent, en zette zich in voor hun rechten en waardigheid. Hij probeerde religieuze en sociale barrières te doorbreken en pleitte voor gelijke rechten voor alle mensen, ongeacht hun kaste.
9. Hij was een vegetariër en promootte vasten
Gandhi was zijn hele leven een vegetariër, en zijn dieet was sterk beïnvloed door zijn religieuze overtuigingen en zijn wens om geweld tegen dieren te vermijden. Hij promootte ook het idee van vasten als een manier om geestelijke zuiverheid te bereiken en zelfdiscipline te beoefenen. Zijn vastenacties waren vaak politiek gemotiveerd, maar hij beschouwde ze ook als een middel om innerlijke kracht te ontwikkelen.
10. Hij was sterk beïnvloed door religieuze en filosofische teksten
Hoewel Gandhi zelf een vrome hindoe was, liet hij zich inspireren door de leer van verschillende religies. Hij was diep onder de indruk van teksten zoals de Bhagavad Gita, de Bijbel, en de werken van Tolstoj en Thoreau. Vooral de ideeën van geweldloosheid uit de Gita en de civiele ongehoorzaamheid van Thoreau’s werk “Civil Disobedience” hadden een grote invloed op Gandhi’s filosofie.
11. Hij was een productief schrijver
Gandhi was een productieve schrijver en schreef talloze brieven, artikelen, en boeken over zijn ideeën en ervaringen. Hij was redacteur van de krant Young India, waarin hij zijn politieke ideeën en morele opvattingen uiteenzette. Een van zijn bekendste werken is zijn autobiografie “Mijn Experiments with Truth”, waarin hij zijn spirituele zoektocht en zijn pad naar geweldloosheid beschreef.
12. Hij kreeg internationale steun en erkenning
Gandhi’s filosofie van geweldloos verzet vond niet alleen weerklank in India, maar ook in de rest van de wereld. Internationale figuren zoals Martin Luther King Jr. en Nelson Mandela lieten zich inspireren door zijn methoden in hun eigen strijd voor burgerrechten en bevrijding. Gandhi’s ideeën hadden een blijvende invloed op wereldwijde bewegingen voor sociale rechtvaardigheid en vrede.
13. Hij was genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede
Gandhi werd in de jaren 1937, 1938, 1939, 1947, en 1948 vijf keer genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede, maar ontving deze nooit. Veel mensen beschouwen dit als een van de grootste fouten in de geschiedenis van de Nobelprijs. In 1948, na Gandhi’s dood, besloot het Nobelcomité geen Vredesprijs uit te reiken dat jaar, met de mededeling dat “er geen geschikte levende kandidaat was”.
14. Hij werd vermoord door een hindoe-extremist
Op 30 januari 1948 werd Gandhi vermoord door Nathuram Godse, een hindoe-nationalist die het niet eens was met Gandhi’s verzoenende houding tegenover moslims na de onafhankelijkheid van India. Gandhi’s moord veroorzaakte een schokgolf door India en de rest van de wereld, maar zijn boodschap van geweldloosheid en vrede bleef resoneren. Zijn dood markeerde het einde van een tijdperk, maar zijn erfenis leeft voort in de strijd voor vrijheid en gerechtigheid.
15. Zijn verjaardag wordt gevierd als de Internationale Dag van de Geweldloosheid
Gandhi’s verjaardag, 2 oktober, wordt wereldwijd gevierd als de Internationale Dag van de Geweldloosheid, zoals vastgesteld door de Verenigde Naties. Deze dag is een eerbetoon aan zijn toewijding aan geweldloosheid en zijn rol in de bevordering van vrede en gerechtigheid. In India wordt deze dag gevierd als Gandhi Jayanti, een nationale feestdag waarop zijn leven en nalatenschap worden herdacht.