Leon Trotski was een sleutelfiguur tijdens de Russische Revolutie van 1917 en een van de oprichters van de Sovjet-Unie. Hij was een briljant theoreticus, een begaafd redenaar en een meesterlijk organisator, vooral als leider van het Rode Leger tijdens de Russische Burgeroorlog. Ondanks zijn enorme invloed werd hij uiteindelijk verbannen door Jozef Stalin en vermoord in ballingschap.
1. Trotski’s echte naam was Lev Bronstein
Leon Trotski werd geboren als Lev Davidovitsj Bronstein in 1879 in een joods boerengezin in het huidige Oekraïne. Hij nam de naam Trotski aan als revolutionaire schuilnaam, afgeleid van de naam van een gevangenbewaarder die hij kende tijdens zijn gevangenschap in Siberië.
2. Hij was een sleutelfiguur in de Russische Revolutie van 1917
Trotski speelde een cruciale rol in de Oktoberrevolutie van 1917, waarbij de bolsjewieken onder leiding van Vladimir Lenin de macht grepen in Rusland. Als voorzitter van de Petrogradse Sovjet organiseerde Trotski de gewapende opstand die leidde tot de val van de voorlopige regering en de oprichting van de Sovjetstaat.
3. Trotski richtte het Rode Leger op
Na de revolutie werd Trotski benoemd tot volkscommissaris voor oorlog en was hij verantwoordelijk voor de oprichting en leiding van het Rode Leger. Onder zijn leiding won het Rode Leger de Russische Burgeroorlog (1917-1923), waardoor de bolsjewieken hun macht in Rusland konden consolideren.
4. Hij was een briljant militair strateeg
Ondanks dat Trotski geen formele militaire opleiding had, bleek hij een uitzonderlijke militair strateeg te zijn. Hij leidde het Rode Leger met succes tijdens de burgeroorlog tegen de Witte Legers, een verzameling anti-bolsjewistische krachten die probeerden de bolsjewieken ten val te brengen. Trotski reisde per gepantserde trein door het land om het leger te coördineren en moraal hoog te houden.
5. Trotski was een internationaal revolutionair
Trotski geloofde in het idee van een permanente revolutie, waarbij de revolutie niet beperkt moest blijven tot één land, maar moest worden uitgebreid naar de hele wereld. Hij betoogde dat het socialisme niet kon overleven in één geïsoleerd land en dat de internationale arbeidersklasse moest worden gemobiliseerd om kapitalistische regeringen omver te werpen.
6. Hij werd verbannen door Jozef Stalin
Na de dood van Lenin in 1924, begon een machtsstrijd binnen de bolsjewistische partij tussen Trotski en Jozef Stalin. Trotski verloor deze strijd en werd in 1927 uit de Communistische Partij gezet. In 1929 werd hij verbannen uit de Sovjet-Unie en bracht de rest van zijn leven in ballingschap door.
7. Trotski schreef invloedrijke werken over het marxisme
Trotski was niet alleen een revolutionair leider, maar ook een productief schrijver en theoreticus. Hij schreef verschillende belangrijke werken over het marxisme, waaronder “De Geschiedenis van de Russische Revolutie” en “De Verraden Revolutie”, waarin hij de koers van de Sovjet-Unie onder Stalin bekritiseerde.
8. Hij leefde in ballingschap in verschillende landen
Na zijn verbanning uit de Sovjet-Unie leefde Trotski in ballingschap in verschillende landen, waaronder Turkije, Frankrijk, Noorwegen, en uiteindelijk Mexico. Overal waar hij ging, bleef hij schrijven en kritiek leveren op het stalinistische regime in de Sovjet-Unie.
9. Hij was bevriend met Diego Rivera en Frida Kahlo
Tijdens zijn ballingschap in Mexico verbleef Trotski bij de beroemde Mexicaanse kunstenaars Diego Rivera en Frida Kahlo. Hij had een nauwe band met Rivera en ontwikkelde een korte romantische relatie met Kahlo. Trotski vond in Mexico een veilige haven, hoewel hij wist dat hij door Stalin werd vervolgd.
10. Trotski stond voor een leven van constante dreiging
Gedurende zijn ballingschap werd Trotski voortdurend bedreigd door Stalins geheime dienst, de NKVD. Verschillende pogingen werden ondernomen om hem te vermoorden. Hij ontkwam ternauwernood aan een aanval op zijn huis in Mexico-Stad in 1940, maar zou uiteindelijk het slachtoffer worden van een fatale aanslag later dat jaar.
11. Hij werd vermoord met een ijsbijl
Op 20 augustus 1940 werd Trotski in zijn huis in Mexico-Stad aangevallen door een NKVD-agent genaamd Ramón Mercader, die hem met een ijsbijl in het hoofd sloeg. Trotski overleefde de aanval nog enige tijd, maar stierf de volgende dag aan zijn verwondingen. Mercader werd gearresteerd en zat jarenlang gevangen in Mexico.
12. Zijn dood was een gevolg van Stalins angst voor zijn invloed
Stalin zag Trotski als een voortdurende bedreiging voor zijn heerschappij, zelfs in ballingschap. Trotski’s kritiek op het stalinistische regime en zijn wereldwijde invloed onder communistische dissidenten maakten hem een doelwit van Stalins geheime dienst. Zijn moord werd jarenlang door Stalin voorbereid.
13. Trotski’s ideeën inspireerden vele latere linkse bewegingen
Hoewel Trotski werd uitgeschakeld door Stalin, bleven zijn ideeën over socialisme en permanente revolutie van invloed op latere linkse bewegingen, vooral in de jaren 60 en 70. Trotskisme werd een belangrijke stroming binnen het internationale communisme, en zijn aanhangers bleven zich verzetten tegen stalinistische regimes.
14. Hij had een complexe relatie met Lenin
Trotski en Lenin werkten nauw samen tijdens de Russische Revolutie, maar ze hadden vaak meningsverschillen over strategie en beleid. Trotski sloot zich pas in 1917 aan bij de bolsjewieken, nadat hij eerder tegen enkele van Lenins ideeën had geprotesteerd. Ondanks deze verschillen bleven ze bondgenoten tot Lenins dood.