De ruimte blijft een van de grootste mysteries van het universum, en de ongelooflijke feiten over sterren, planeten, zwarte gaten en meer zijn even fascinerend als ondoorgrondelijk.
1. De ruimte is bijna volledig leeg
De meeste mensen stellen zich de ruimte voor als vol met sterren en planeten, maar de waarheid is dat het universum voor ongeveer 99,9% leeg is. Het meeste van de ruimte bestaat uit lege ruimte zonder materie, ook wel het “vacuüm” van de ruimte genoemd.
2. De dichtstbijzijnde ster is 4,24 lichtjaar verwijderd
Na onze zon is Proxima Centauri, die zich in het Alpha Centauri-stelsel bevindt, de dichtstbijzijnde ster op een afstand van ongeveer 4,24 lichtjaar. Dit betekent dat het licht van deze ster ruim vier jaar nodig heeft om de aarde te bereiken.
3. Er zijn meer sterren dan zandkorrels op aarde
De geschatte hoeveelheid sterren in het waarneembare universum bedraagt naar schatting 1 septiljoen (1.000.000.000.000.000.000.000). Dat is meer sterren dan zandkorrels op alle stranden en in alle woestijnen op aarde.
4. De melkweg is gigantisch
Onze Melkweg heeft een diameter van ongeveer 100.000 lichtjaar. Dit betekent dat als je aan één kant van de melkweg zou beginnen en met de snelheid van het licht zou reizen, het je 100.000 jaar zou kosten om aan de andere kant te komen.
5. Er zijn miljarden melkwegstelsels
Het universum bevat naar schatting 100 tot 200 miljard melkwegstelsels, elk met honderden miljarden sterren. Dit betekent dat het aantal sterren in het universum bijna ontelbaar is.
6. Licht van sterren reist miljarden jaren naar ons toe
Wanneer je naar de sterrenhemel kijkt, kijk je in feite terug in de tijd. Het licht van veel sterren dat je ziet, heeft miljoenen tot miljarden jaren gereisd om de aarde te bereiken. Dit betekent dat sommige sterren die we vandaag zien, mogelijk niet meer bestaan.
7. De zon maakt 99,86% van de massa van het zonnestelsel uit
De zon is zo massief dat het ongeveer 99,86% van de massa van ons hele zonnestelsel uitmaakt. Dit betekent dat alle planeten, manen, asteroïden en kometen samen slechts 0,14% van de totale massa van het zonnestelsel vormen.
8. Een dag op Venus is langer dan een jaar
Venus draait extreem langzaam om zijn as. Een enkele dag op Venus duurt 243 aardse dagen, terwijl het slechts 225 dagen kost om een volledige baan om de zon te maken. Dit betekent dat een dag op Venus langer is dan een jaar op Venus.
9. Jupiter heeft het sterkste magnetische veld
Jupiter heeft het krachtigste magnetische veld in het zonnestelsel. Het magnetische veld van Jupiter is 14 keer sterker dan dat van de aarde en strekt zich uit tot meer dan 3 miljoen kilometer in de ruimte.
10. Een stervende ster kan een zwart gat worden
Wanneer een grote ster aan het einde van zijn leven komt, stort hij in onder zijn eigen zwaartekracht en kan hij een zwart gat vormen. Dit zijn gebieden in de ruimte waar de zwaartekracht zo sterk is dat zelfs licht niet kan ontsnappen.
11. Zwarte gaten vervormen de tijd
Zwarte gaten hebben zo’n extreme zwaartekracht dat ze niet alleen materie, maar ook de tijd zelf kunnen vervormen. Naarmate je dichter bij een zwart gat komt, vertraagt de tijd voor een buitenstaander die je waarneemt.
12. De temperatuur in de ruimte is extreem laag
De ruimte is ongelooflijk koud, met temperaturen die dalen tot -270,45 graden Celsius. Dit is net iets boven het absolute nulpunt, de laagst mogelijke temperatuur waar alle atomaire beweging stopt.
13. Er is geen geluid in de ruimte
In de ruimte is geen lucht of atmosfeer om geluid te geleiden, dus zelfs als je je vlak naast een explosie in de ruimte zou bevinden, zou je niets horen. Geluid kan zich alleen voortplanten door een medium zoals lucht, water of een ander materiaal.
14. Neutronensterren zijn ongelooflijk dicht
Neutronensterren zijn de overblijfselen van supernova-explosies. Hoewel ze slechts een diameter van ongeveer 20 kilometer hebben, bevatten ze meer massa dan de zon. Een theelepel materiaal van een neutronenster zou op aarde meer wegen dan een miljard ton.
15. Er is een supervulkaan op Mars
Op Mars bevindt zich Olympus Mons, de grootste vulkaan in het zonnestelsel. Deze gigantische vulkaan is 22 kilometer hoog en heeft een diameter van 600 kilometer, waardoor hij ongeveer drie keer zo hoog is als de Mount Everest.
16. Zonlicht doet er 8 minuten over om de aarde te bereiken
Hoewel de zon zich op een afstand van ongeveer 150 miljoen kilometer van de aarde bevindt, doet het zonlicht er slechts 8 minuten en 20 seconden over om ons te bereiken. Dit betekent dat we altijd naar de zon kijken zoals deze 8 minuten geleden was.
17. De maan beweegt langzaam van de aarde weg
De maan beweegt zich elk jaar ongeveer 3,8 centimeter verder weg van de aarde. Over miljoenen jaren zal dit ervoor zorgen dat een totale zonsverduistering niet meer mogelijk is, omdat de maan te klein lijkt om de zon volledig te bedekken.
18. Saturnus zou kunnen drijven
Hoewel Saturnus een gigantische gasplaneet is, heeft het een extreem lage dichtheid. Als je een groot genoeg oceaan had, zou Saturnus erin kunnen drijven, omdat zijn dichtheid lager is dan die van water.
19. De aarde draait steeds langzamer
Door de getijdenkrachten die de maan op de aarde uitoefent, draait de aarde steeds langzamer. Miljoenen jaren geleden duurde een dag op aarde slechts 22 uur, terwijl een dag in de toekomst meer dan 24 uur kan duren.
20. Er zijn planeten waar het glas regent
Op de exoplaneet HD 189733b, die zich op 63 lichtjaar van de aarde bevindt, regent het glas. De planeet heeft temperaturen van meer dan 1.000 graden Celsius en windsnelheden van meer dan 8.700 kilometer per uur. De hitte en wind voeren smeltend glas mee door de atmosfeer.
21. De meeste sterrenstelsels zijn op weg om te botsen
Het universum breidt zich weliswaar uit, maar veel sterrenstelsels bewegen naar elkaar toe. Ons eigen Melkwegstelsel en het Andromedastelsel zijn bijvoorbeeld op een botsingskoers en zullen over ongeveer 4 miljard jaar samensmelten tot een groot sterrenstelsel.
22. Jupiter’s maan Europa heeft mogelijk leven
Onder het ijzige oppervlak van Europa, een van de manen van Jupiter, bevindt zich waarschijnlijk een gigantische oceaan van vloeibaar water. Wetenschappers vermoeden dat deze oceaan de juiste omstandigheden kan hebben voor microbieel leven.
23. Ruimteschepen blijven voor altijd in de ruimte
Een object dat de aardse atmosfeer verlaat en de ruimte ingaat, blijft daar voor altijd zweven, tenzij het wordt teruggehaald of een baan om een planeet of ster heeft. Zonder luchtwrijving kunnen ruimteschepen en satellieten voor altijd door de ruimte blijven reizen.
24. De grootst bekende structuur in het universum is een supercluster
De grootste bekende structuur in het universum is de Hercules-Corona Borealis Great Wall, een supercluster van melkwegstelsels die zich over 10 miljard lichtjaar uitstrekt. Dit is een van de grootste ontdekkingen in de kosmologie en laat zien hoe enorm het universum is.
25. Er zijn planeten zonder sterren
Er zijn zwerfplaneten die niet rond een ster draaien, maar door de ruimte dwalen zonder vast zwaartekrachtcentrum. Deze planeten zijn vaak uit hun oorspronkelijke baan geslingerd door zwaartekrachtsinteracties met andere objecten.
26. De zon zal uiteindelijk een rode reus worden
Onze zon zal uiteindelijk opzwellen tot een rode reus wanneer hij de laatste fase van zijn leven bereikt, over ongeveer 5 miljard jaar. Tijdens deze fase zal de zon de binnenste planeten, inclusief de aarde, verzwelgen en mogelijk volledig vernietigen.
27. Een dag op Mars is bijna hetzelfde als een dag op aarde
Een Marsdag, ook wel een “sol” genoemd, duurt ongeveer 24 uur en 37 minuten. Dit maakt Mars de planeet met de daglengte die het dichtst bij die van de aarde ligt, wat het interessant maakt voor toekomstige menselijke missies.
28. Er zijn meer dan 200 manen in ons zonnestelsel
Ons zonnestelsel bevat meer dan 200 manen, waarvan de meeste rond de gasreuzen Jupiter en Saturnus draaien. Deze manen variëren in grootte van kleine rotsachtige objecten tot gigantische sferische lichamen zoals Ganymedes, de grootste maan in het zonnestelsel.
29. De zwaarste planeet is niet Jupiter, maar een exoplaneet
De zwaarste bekende planeet is niet in ons zonnestelsel te vinden, maar is een exoplaneet genaamd DENIS-P J082303.1-491201 b, een zogenaamde super-Jupiter die meer dan 28 keer de massa van Jupiter heeft.
30. Er kunnen wel triljoenen kometen zijn in de Oortwolk
De Oortwolk is een hypothetische wolk van kometen die zich ver buiten de baan van Pluto bevindt. Het wordt verondersteld dat er biljoenen tot triljoenen kometen in deze wolk zitten, die soms de binnenste delen van het zonnestelsel binnendringen.
31. Saturnus heeft een maan met zijn eigen atmosfeer
De maan Titan, die rond Saturnus draait, is de enige maan in het zonnestelsel die een dichte atmosfeer heeft. De atmosfeer van Titan bevat voornamelijk stikstof en lijkt verrassend veel op die van de vroege aarde.
32. Pluto is kleiner dan de maan
Hoewel Pluto ooit als de negende planeet werd beschouwd, is het nu geclassificeerd als een dwergplaneet. Pluto heeft een diameter van ongeveer 2.377 kilometer, wat kleiner is dan de diameter van onze maan, die ongeveer 3.474 kilometer bedraagt.
33. De zon is een gemiddelde ster
Onze zon lijkt misschien gigantisch voor ons, maar in vergelijking met andere sterren is het een gemiddelde ster in termen van grootte, temperatuur en leeftijd. Er zijn sterren die duizenden keren groter en helderder zijn dan de zon, zoals Betelgeuze.
34. Het heelal breidt zich steeds sneller uit
Hoewel astronomen al lange tijd weten dat het heelal zich uitbreidt, hebben recente waarnemingen aangetoond dat deze uitbreiding versnelt. Dit komt waarschijnlijk door een mysterieuze kracht die donkere energie wordt genoemd en die het grootste deel van het universum lijkt te vormen.
35. Een wormgat is hypothetisch een snelkoppeling door de ruimte
Wormgaten, theoretische paden door de ruimte en tijd, zouden kunnen dienen als een “tunnel” van één punt in het universum naar een ander. Hoewel ze nog nooit zijn waargenomen, zijn ze een populair onderwerp in de relativiteitstheorie en sciencefiction.
36. Neutronensterren kunnen de snelheid van het licht benaderen
De rotatie van een neutronenster is zo snel dat sommige neutronensterren meer dan 600 keer per seconde om hun as draaien. Dit betekent dat een punt op het oppervlak van de ster bijna met de snelheid van het licht beweegt.
37. Uranus draait op zijn kant
De planeet Uranus is bijzonder omdat hij op zijn zijde draait, met zijn rotatieas bijna evenwijdig aan zijn baan rond de zon. Dit betekent dat Uranus extreem seizoensgebonden veranderingen ervaart, waarbij de polen de zon voor lange periodes direct in de gaten houden.
38. Jupiter straalt meer warmte uit dan het ontvangt
Hoewel Jupiter voornamelijk bestaat uit gas, straalt het meer warmte uit dan het ontvangt van de zon. Dit komt waarschijnlijk door de gravitatiecontractie van de planeet, waarbij energie vrijkomt terwijl Jupiter langzaam inkrimpt.
39. Er zijn supermassieve zwarte gaten in het centrum van melkwegstelsels
Bijna elk groot melkwegstelsel, inclusief onze Melkweg, heeft een supermassief zwart gat in zijn kern. Het zwarte gat in het centrum van de Melkweg heet Sagittarius A* en heeft een massa van ongeveer 4 miljoen keer die van de zon.
40. De Voyager-ruimtesondes zijn de verst gereisde door de mens gemaakte objecten
De ruimtesondes Voyager 1 en Voyager 2, gelanceerd in 1977, zijn de verst gereisde door de mens gemaakte objecten. Voyager 1 bevindt zich momenteel in de interstellaire ruimte, meer dan 22 miljard kilometer van de aarde verwijderd.
41. Mercurius heeft een extreem dunne atmosfeer
Mercurius, de planeet het dichtst bij de zon, heeft een extreem dunne atmosfeer die voornamelijk uit zuurstof, natrium en waterstof bestaat. Deze atmosfeer is zo dun dat Mercurius overdag kokend heet kan worden, terwijl de nachtkant extreem koud is.
42. Vulkanen op Jupiter’s maan Io zijn de actiefste in het zonnestelsel
De maan Io van Jupiter is bedekt met actieve vulkanen die voortdurend uitbarstingen veroorzaken, waardoor het een van de meest geologisch actieve objecten in het zonnestelsel is. Deze vulkanen worden aangedreven door de sterke getijdenkrachten van Jupiter.
43. Mars heeft de grootste stofstormen in het zonnestelsel
Mars staat bekend om zijn stofstormen, die het hele oppervlak van de planeet kunnen bedekken en weken of zelfs maanden kunnen duren. Deze stormen zijn de grootste in het zonnestelsel en kunnen kilometers hoge stofwolken creëren.
44. Het centrum van de Melkweg ruikt naar rum
Volgens wetenschappers die de gassen rond Sagittarius B2, een gigantische gaswolk in het centrum van de Melkweg, hebben geanalyseerd, bevat de wolk de geurstof ethylformiaat. Dit is de stof die verantwoordelijk is voor de geur van rum.
45. De meeste exoplaneten bevinden zich in de “bewoonbare zone”
Veel van de exoplaneten die zijn ontdekt door telescopen zoals de Kepler-telescoop bevinden zich in de bewoonbare zone van hun sterren, waar de temperaturen precies goed zijn voor het bestaan van vloeibaar water en mogelijk leven.
46. Donkere materie vormt het grootste deel van het universum
Hoewel we donkere materie niet direct kunnen waarnemen, vormt het ongeveer 85% van de materie in het universum. Het gedraagt zich anders dan gewone materie en speelt een cruciale rol in de structuur en vorming van sterrenstelsels.
47. Marsrovers hebben bewijs van water op Mars gevonden
De rovers die op Mars zijn geland, zoals Curiosity en Perseverance, hebben bewijs gevonden dat er in het verleden vloeibaar water op Mars heeft gestroomd. Er zijn oude rivierbeddingen en mineralen gevonden die alleen in water kunnen ontstaan.
48. De massa van de zon bepaalt het lot van het zonnestelsel
De massa van de zon bepaalt het lot van ons zonnestelsel. Als de zon aan het einde van haar leven als rode reus geen supernova wordt, zal ze ineenstorten tot een witte dwerg, waarbij de binnenste planeten worden verzwolgen.
49. Er zijn meer dan 100 miljard planeten in de Melkweg
Astronomen schatten dat er in ons Melkwegstelsel alleen al meer dan 100 miljard planeten zijn, waarvan sommige zich in de bewoonbare zone bevinden en mogelijk de juiste omstandigheden hebben voor leven.
50. De ruimte kan naar verbrande biefstuk ruiken
Astronauten die ruimtewandelingen hebben gemaakt, hebben gemeld dat hun ruimtepakken na terugkomst ruiken naar verbrande biefstuk of metaal. Wetenschappers denken dat deze geur afkomstig is van chemische reacties in de ruimte die worden veroorzaakt door de zonneactiviteit en botsingen van deeltjes.